30 maart 2015

Jannetje Koelewijn - Heilbrons hel

Ook standbeelden kunnen van hun sokkel vallen ! 
 
 
'Oordelen, oordelen, oordelen.'
 
Achterklap heeft altijd bestaan. Maar de beschadiging die mensen door zwartmakerij kunnen oplopen is in tijden van snelle internetverbindingen en harde mediaconcurrentie gigantisch toegenomen. Mits een doordachte strategie kun je iemands reputatie een deuk bezorgen en misschien wel een onherstelbare klap toedienen.
 
In Heilbrons hel heeft Jannetje Koelewijn werelden bij elkaar gebracht die voor vuurwerk kunnen zorgen: naast het bedrijfs- en financiële milieu zijn er juridische, overheids- en journalistieke kringen. Werelden waar het nieuws gemaakt en verspreid wordt. Om deze draaimolen op gang te brengen bedient de auteur zich van karakteristieke personages. Zo is er de spilfiguur, Cor Heilbron, een topindustrieel met een beursgenoteerd bedrijf. Omdat hij vindt dat hij zich wat meer mag profileren, nodigt hij een journaliste van de geschreven pers uit. Met de ambitieuze Françoise neemt hij zijn leven door en schroomt daarbij niet zijn doodzieke vrouw ten voordele van zijn imago te gebruiken. Een lintje van de burgemeester kun je nu eenmaal niet met geld kopen. Zijn tegenspeler is Etienne Godfroij, de bestuursvoorzitter van de Toezichthouder Financiële Markten (TFM), het overheidsorgaan dat de aandelenhandel scherp in het oog moet houden. Als zijn medewerkers een verontrustende ontdekking doen, richt Godfroij zijn vizier op Cor Heilbron.

Tussen de drie egotrippende hoofdpersonages laveert openbaar aanklager, Lucas Pauw, een man die in de wolken lijkt te leven maar zich, als het om beroepsethiek gaat, door zijn ratio en morele meetlat laat sturen.

De Londense beurs: geen roepers meer maar computers...
© David Levene
Deze roman wordt gedragen door netjes in elkaar schuivende structuurelementen en de kleur van de karakters. Heilbron en Godfroij zijn zowel aaibaar als afstotelijk, innemend als dominant, gastvrij als egocentrisch, leermeesters als verwerpelijke rolmodellen. Het verschil tussen beide protagonisten zit in hun culturele bagage. Terwijl Heilbron schilderijen ziet als investering, kan Godfroij lyrisch worden over boeken. En net dat verschil in persoonlijkheid leidt tot hun conflict. Het grote geld ligt zelden op de weg van de gecultiveerden en sommigen worden daar jaloers van. 

Wat het neerzetten van mensen betreft, kan Jannetje Koelewijn masterclasses geven! Als je beide alfa-mannetjes op straat zou tegenkomen, zou je ze herkennen. De kans is groot dat je dan zou gniffelen bij de herinnering aan de vileine boodschappen die in hun beschaafde dialogen verstopt zitten. Bovendien laat de schrijfster hun blinde geloof in de eigen onkwetsbaarheid op een suggestieve manier contrasteren met hun lichamelijke kwalen. 

Heilbrons hel is een schitterende close-up van het menselijk tekort. IJdelheid en geldgewin drijven individuen over de grenzen van het betamelijke. De naming-and-shaming-methode die de bestuursvoorzitter van 'de beurswaakhond' hanteert, past bij een gewetenloos denkpatroon. Geen afdoend bewijs hebben, wil niet zeggen dat de geviseerde er zonder kleerscheuren af komt. En terwijl de aanstoker buiten schot blijft, trekken professionele nieuwsjagers en ordinaire kletsmajoors de schandpaal wel op.

ITO-bedrijfstoren op de Zuidas,
het Amsterdamse zakendistrict waaraan 'Heilbrons hel' refereert.
© Kenneth Verburg
Om dit levensechte en tegelijkertijd groteske verhaal geloofwaardig en genietbaar te houden, heeft de auteur gekozen voor een laconieke vertelstem. Mede door het tekenen van de fysieke ongemakken krijgt het geheel een vermakelijke maar ook misleidende slapstick-toon. Langzaam maar zeker verandert de geamuseerde lezersblik in een pijnlijke. Ook het opvoeren van de immer buigende butler Dirk past in dit tragikomische plaatje'. Hij roept bovendien het archetype van de huisbediende op: James Stevens uit Ishiguro's The remains of the day. Of dit een bewuste knipoog is naar Koelewijns collega-auteur bij uitgeverij Atlas Contact of een toevalligheid, is niet duidelijk.

In dit knuffelboek met allure komt hoogmoed voor de val en gaat succes eenzaamheid vooraf. Jannetje Koelewijn woont in haar pen en de lezer in haar boeken!


Quotering: ****½

Uitgegeven bij Atlas Contact - 2014

De boeken van Jannetje Koelewijn