Onbetrouwbare passanten !
'Hij zou zich bij alle figuranten, alle armzalige rekwisieten
van een bepaalde periode van mijn leven voegen.'
Het circus komt voorbij serveert het ene mysterieuze karakter na het andere. Er is Gisèle, een jonge meid, die met een zwaar koffer en een hond door het leven gaat en onderdak vindt bij, Jean, de achttienjarige ik-persoon. Ze is op de vlucht maar omdat ze terughoudend is weet je niet precies waarom. Gisèle gaat om met Jacques de Bouvière en Pierre Ansart, zachtmoedige en tegelijkertijd dwingende mensen, gul aan de ene kant, verdacht aan de andere. En dan is er Grabley, een huisgenoot van de verteller, die zijn avonden in striptease-tenten doorbrengt en op zondag naar de kerk gaat. De grote afwezige die zich als een schim door deze scènes beweegt, is de vader van Jean.
Jardin du Luxembourg © artonthefly |
Om de voedingsbodem voor Modiano's kijk op de wereld te duiden, moet je terug naar zijn jeugd. Die bracht hij voornamelijk door in strenge kostscholen en bij al te vaak afwezige ouders. Ook in Het circus komt voorbij wordt er niet één keer opgebeld vanuit Italië of Spanje, de respectieve verblijfplaatsen van Jeans vader en moeder. De manier waarop hij zich vastklampt aan Gisèle wijst op verlatingsangst. 'En zelfs als ze een misdaad had begaan zou me dat koud laten, zolang ze maar levend, in haar zwarte rok en pullover, tegen me aanleunde', zo klinkt zijn wanhoop.
© Fabio Venni |
Wie houdt van karakters die een ontwikkeling doormaken en van confrontaties tussen zielen, zal bij Patrick Modiano niet aan zijn trekken komen. Treinen, taxi's en rondvaartboten symboliseren kortstondige ontmoetingen met mensen die 'verdwijnen in de tijd'. Een ontworteld kind kan nooit een vertrouwen koesterende volwassene worden!
Quotering: ***
Uitgegeven bij De Bezige Bij - 2015
De boeken van Patrick Modiano