De Amerikaanse prinses - Annejet van der Zijl

Van pioniersdochter tot Oranje-peetmoeder !

'Ze kwam nu eenmaal uit een geslacht van stoere mensen,

die weinig tijd en geduld hadden voor zelfmedelijden en zwakte.'

Zo'n twintig jaar voor de geboorte van Allene Tew in een pioniersstadje bij het Noord-Amerikaanse Erie-meer had Charles Darwin beweerd dat niet de sterkste soort overleeft, noch de meest intelligente, maar degene die zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Gedurende haar hele leven heeft Allene die theorie onderschreven.

Als ze zwanger wordt van een rijkeluiszoontje lijkt haar toekomst in het Victoriaanse fatsoenstijdperk gehypothekeerd maar, met dank aan hem - een tienermeisje mag een beetje mazzel hebben -, wordt ze geduld in de hogere klasse. Toch leert ze snel dat de mannen in dit schandalig rijke milieu van industriëlen het moeilijk hebben om erfgenamen te zijn van vaders die alles bereikt hebben. Er wordt naar hartenlust gegokt en gedronken, er worden schuldenbergen opgebouwd en lichamen geruïneerd. Maar de nuchtere Allene houdt zich staande, al moet ze de ene echtgenoot inruilen voor de andere. Haar zakelijke kant zorgt er bovendien voor dat ze bij elke nieuwe partnerkeuze haar persoonlijk bezit kan uitbreiden en haar society-gehalte opschroeven. Als de Eerste Wereldoorlog en de Spaanse griep over haar gezin heen denderen, krijgt ze echt zware klappen. Hoewel er sindsdien 'iets naakts in haar blik zit', veert ze sneller dan een doorsnee mens weer recht en hervat haar liefdadigheidsactiviteiten. Courage all the time, is Allenes levensmotto. Realiteitszin en flexibiliteit slepen haar ook door periodes van economische terugval die 'the sky is the limit-droom' pijnlijk doorprikken.

Madison Square Garden 1900

In De Amerikaanse prinses brengt Annejet van der Zijl een wijds historisch portret van The Gilded Age, de tijd tussen 1870 en 1900 toen de technologische explosie evenredige rijkdom met zich mee bracht, tot en met de ravages van beide wereldoorlogen. Op tal van bladzijden komt The Great Gatsby-sfeer tot leven. Ook in F. Scott Fitzgeralds boek uit 1925 speelt 'oud' en 'nieuw' geld een rol in de sociale verhoudingen en bieden fortuinen geen garantie op geluk. En net zoals de namen Carnegie, Vanderbilt en Rockefeller een plaats in de geschiedenis veroverden, zo nestelden Jodenhaat en nazisme zich in de annalen van de mensheid. De kracht van die achtergrond en de rots die Allene is, houden elkaar perfect in evenwicht.

In dit erg geslaagde voorbeeld van verhalende non fictie sluiten research, verbeelding, inlevingsvermogen en prettig lopende zinnen naadloos bij elkaar aan. Met dit recentste werk bevestigt de schrijfster haar vakmanschap. Allene overtuigt! Uit de jongensachtige durfal is een volwassen vrouw gegroeid die handig gebruik weet te maken van de tijd en de maatschappij waarin ze leeft. En zowel haar loyaliteit tegenover vrienden en geliefden als haar gewiekstheid brengen haar ver... zelfs tot op de trappen van een heus paleis.

Net als in het bejubelde Sonny boy brengt Annejet van der Zijl hier met elkaar strijdende werelden samen en tekent ze personages die het hoofd bieden aan een lot zonder mededogen. Het laatste woord is aan de koningin van dit verhaal: 'Een sterk karakter is iets waaraan gewerkt moet worden!'


Quotering: ****½

Uitgegeven bij Querido - 2015

De boeken van Annejet van der Zijl